Quốc hội Ukraine (Rada) đã thông qua thỏa thuận khai thác khoáng sản với Mỹ ngày 8/5, dù vấp phải chỉ trích từ phe đối lập. Với 338/450 phiếu thuận, thỏa thuận cho phép Mỹ tiếp cận tài nguyên thiên nhiên Ukraine, đổi lấy viện trợ tái thiết hậu chiến. Tổng thống Zelenskyy cảm ơn các nghị sĩ ủng hộ, khẳng định đây là nền tảng hợp tác chiến lược mới.
Thỏa thuận lập Quỹ Đầu tư Tái thiết, góp vốn đều từ doanh thu khai thác khoáng sản và năng lượng. Quỹ sẽ được quản lý chung bởi hai chính phủ, tập trung vào các dự án ưu tiên kinh tế của Ukraine. Phó Thủ tướng Yulia Svyrydenko nhấn mạnh:
“Quyền sở hữu tài nguyên thuộc Ukraine, tài sản quốc gia được bảo vệ”.
Quỹ Tái Thiết Chung: Cơ Hội Hay Rủi Ro Cho Ukraine?
Tuy nhiên, thỏa thuận áp dụng cho toàn lãnh thổ, bao gồm vùng bị Nga chiếm đóng, điều gây lo ngại về tính khả thi. Hai bên chưa thống nhất cách vận hành quỹ, cần ký thêm các thỏa thuận kỹ thuật. Phe đối lập chỉ trích việc chính phủ không công khai chi tiết các phụ lục, dù Rada khẳng định phê chuẩn tự động cả văn bản tương lai.
Thỏa thuận ký ngày 30/4 sau thất bại đàm phán hồi tháng 2, khi Zelenskyy và Trump bất đồng tại Nhà Trắng. Áp lực từ Mỹ về tiến trình hòa bình với Nga cũng ảnh hưởng đến quá trình thương lượng. Bộ trưởng Kinh tế Taras Kachka cho biết: “Chúng tôi chưa bàn về khu vực hoạt động của quỹ”.
Dư luận Ukraine chia rẽ sâu sắc. Ủng hộ xem đây là cơ hội hồi phục kinh tế, trong khi phản đối lo ngại mất chủ quyền tài nguyên. Phó Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Scott Bessent kỳ vọng thỏa thuận thu hút đầu tư nước ngoài, tạo đà tăng trưởng dài hạn.
Giới phân tích nhận định đây là bước đi rủi ro của Zelenskyy, cân bằng giữa viện trợ Mỹ và áp lực gia nhập EU. Thỏa thuận có thể ảnh hưởng đến tiến trình hội nhập châu Âu, dù Svyrydenko khẳng định vẫn tuân thủ nghĩa vụ với EU. Diễn biến tiếp theo phụ thuộc vào việc triển khai quỹ và minh bạch trong quản lý tài nguyên.
