Mỹ đang đối mặt với một thách thức chưa từng có trong lịch sử. Khi gánh nặng nợ công khổng lồ đang bào mòn ngân sách. Đồng thời đe dọa đẩy nền kinh tế số một thế giới vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng.
Số liệu mới từ Bộ Tài chính Mỹ cho thấy, chỉ trong tháng 1/2025, gần 19% tổng thu ngân sách liên bang đã phải dùng để trả lãi nợ. Đáng báo động hơn, con số này được dự báo tăng lên 34% vào năm 2054. Cho thấy một viễn cảnh khiến giới chuyên gia cảnh báo về nguy cơ “vỡ trận” tài chính nếu Washington không hành động quyết liệt.
How bad has the US debt crisis become?
US net interest payments as a percentage of federal revenue reached a whopping 18.7% in January, the highest since the 1990s.
This is just 20 basis points below the all-time high of 18.9% posted in 1992.
Furthermore, this share has… pic.twitter.com/nG8ATTgUyW
— The Kobeissi Letter (@KobeissiLetter) March 1, 2025
Những con số biết nói, nợ công ‘nuốt chửng’ ngân sách
Theo báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ, chi phí trả lãi nợ liên bang đã lập kỷ lục 1.2 nghìn tỷ USD trong 12 tháng qua. Tương đương 16% tổng chi tiêu ngân sách năm 2025. Tỷ lệ nợ công so với GDP cũng đã vượt ngưỡng 123%, mức cao nhất kể từ Thế chiến II. Điều này đồng nghĩa với việc chính phủ Mỹ đang vay nhiều hơn khả năng sản xuất của cả nền kinh tế.
Tốc độ gia tăng nợ công khiến nhiều người kinh ngạc. Chỉ trong 18 tháng, tỷ trọng lãi suất trong ngân sách liên bang đã tăng gấp đôi, từ mức 9% lên 18.7%. Cứ đà này, đến năm 2054, cứ mỗi 3 USD thuế thu được, 1 USD sẽ bị “đốt” vào trả lãi.
Báo cáo của GAO, “BẢN ÁN TỬ” cho nền kinh tế Mỹ
Cơ quan Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO) vừa công bố báo cáo gây chấn động. Nếu Mỹ duy trì chính sách hiện tại, nợ công sẽ vượt 200% GDP vào năm 2047. GAO cảnh báo, gánh nặng nợ cao sẽ kéo tăng trưởng kinh tế xuống mức “rùa bò”. Từ đó, đẩy lãi suất thị trường lên cao và quan trọng nhất, gây nguy cơ vỡ nợ quốc gia.
Gene Dodaro, người đứng đầu GAO, nhấn mạnh:
Chúng ta đang tự đào hố chôn mình. Mỗi năm trì hoãn cải cách, chi phí để thoát khủng hoảng sẽ tăng theo cấp số nhân.
Gene Dodaro, người đứng đầu GAO
Đáng lo ngại, khác với những thập kỷ trước khi nợ giảm trong thời kỳ kinh tế tăng trưởng. Chu kỳ này đã bắt đầu đảo ngược khi GDP tăng, nợ công vẫn không ngừng phình to.
BỘ BA “TỘI ĐỒ” ĐẨY NƯỚC MỸ VÀO VỰC NỢ
Nguyên nhân sâu xa của thảm kịch này bắt nguồn từ ba yếu tố:
- Thứ nhất, chính sách chi tiêu “vung tay quá trán” của chính phủ. Dù ngân sách quốc phòng năm 2024 lên tới 886 tỷ USD, các gói cứu trợ COVID-19 và chính sách phúc lợi xã hội đã khiến thâm hụt ngân sách trở thành “căn bệnh kinh niên”.
- Thứ hai, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) buộc phải tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, vô tình biến những khoản vay mới thành “quả bom” lãi suất.
- Thứ ba, cơ cấu thuế lỗi thời không theo kịp tốc độ gia tăng chi tiêu. Trong 20 năm qua, Mỹ chỉ cân đối được ngân sách trong vỏn vẹn 4 năm (1998-2001), phần còn lại là những chuỗi ngày thâm hụt triền miên.
Hậu quả của khủng hoảng nợ không chỉ dừng lại ở những con số. Mỗi trẻ sơ sinh Mỹ chào đời năm 2024 đã mang trên vai 100,000 USD nợ công. Đây được xem như một món nợ vô hình nhưng sẽ định hình tương lai của chúng.
Quỹ An sinh Xã hội (Social Security), “phao cứu sinh” của hàng triệu người già, dự kiến cạn kiệt trước năm 2035. Trong khi đó, chính phủ buộc phải xem xét tăng thuế thu nhập, VAT và thuế doanh nghiệp để bù đắp thâm hụt, đẩy hàng triệu hộ gia đình vào cảnh “thắt lưng buộc bụng”.
