Nước Mỹ đang đối mặt với nguy cơ hoàn trả 165 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu nếu Tòa án Tối cao phán quyết rằng các mức thuế do ông Trump áp đặt là bất hợp pháp. Đây có thể trở thành một trong những cuộc khủng hoảng tài chính và hành chính lớn nhất trong lịch sử thương mại Hoa Kỳ.
Cơn địa chấn từ những khoản thuế của Trump
Những mức thuế này từng được chính quyền Trump ca ngợi là “làm nước Mỹ giàu mạnh trở lại”, mang về hàng chục tỷ USD cho ngân khố. Nhưng nếu thua kiện, chính phủ sẽ phải hoàn lại khoản tiền khổng lồ đó cho hàng ngàn doanh nghiệp – từ các tập đoàn lớn cho tới những nhà nhập khẩu nhỏ.
Vấn đề là, quá trình hoàn tiền không hề đơn giản. Phần lớn các khoản hoàn vẫn được thanh toán bằng séc giấy, và các chuyên gia cảnh báo rằng ngay cả với hệ thống hiện tại, chính phủ cũng khó có thể xử lý kịp thời. Một làn sóng hoàn tiền hàng loạt có thể khiến cả hệ thống hành chính rối loạn và làm gia tăng gánh nặng cho nền tài chính vốn đã thâm hụt gần 2 nghìn tỷ USD chỉ trong 8 tháng đầu năm.
Doanh nghiệp Mỹ rơi vào hỗn loạn
Tình trạng này khiến nhiều nhà nhập khẩu rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. “Tôi không tin sẽ nhận lại được đồng nào, thật sự là không,” chia sẻ của Harley Sitner, chủ một xưởng sửa xe du lịch ở Seattle.
Ông kể rằng chính sự thiếu ổn định trong chính sách thuế mới là điều khiến doanh nghiệp điêu đứng hơn cả. Có lúc, ông nhận hóa đơn thuế bất ngờ lên tới 17.000 USD chỉ vài tháng sau khi hàng hóa đã nhập kho.
Một số công ty tài chính thậm chí đã mua lại quyền nhận hoàn thuế từ các doanh nghiệp nhỏ, giúp họ thu hồi được một phần tiền nhưng phải chấp nhận bán rẻ quyền lợi. Theo Bloomberg, hơn 95 tỷ USD trong tổng số thuế hải quan tăng thêm trong năm nay đến từ các mức thuế mà ông Trump đã áp đặt từ tháng 8.
Tòa tối cao và canh bạc 165 tỷ USD
Hai tòa án cấp dưới đã từng kết luận rằng Trump không có thẩm quyền hợp pháp để áp thuế theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế. Nếu Tòa án Tối cao giữ nguyên phán quyết này, một nửa tổng số tiền thuế hải quan năm nay sẽ phải được hoàn lại.
Dù chính phủ vẫn tiếp tục thu thuế ngay cả trong giai đoạn đóng cửa, việc hoàn tiền lại phức tạp hơn nhiều.
Các doanh nghiệp phải nộp đủ hồ sơ, chứng minh từng khoản thuế, thậm chí tự khởi kiện để đòi lại tiền. Mỗi tờ séc sẽ tương ứng với từng lô hàng, nghĩa là hàng triệu tờ séc giấy có thể sẽ phải được in và gửi đi.
Nguy cơ trộm cắp, kiện tụng và khủng hoảng giấy tờ
Rủi ro không chỉ nằm ở quy mô khổng lồ mà còn ở vấn đề an toàn. Nhiều tờ séc hoàn thuế đã bị đánh cắp và rao bán trên dark web, theo các chuyên gia.
Hệ thống ngân hàng cũng gặp khó khi chỉ chấp nhận séc bằng USD gửi qua bưu điện cho các ngân hàng trong nước, khiến doanh nghiệp nước ngoài buộc phải thông qua môi giới trung gian.
Một số chuyên gia đề xuất rằng chính quyền có thể tự động hoàn thuế bằng dữ liệu đã có, giống như cách họ từng làm với chương trình GSP trước đây. Tuy nhiên, điều này cần sự phối hợp cực kỳ chặt chẽ giữa Cục Hải quan (CBP) và Bộ Tài chính – điều chưa chắc sẽ xảy ra đúng lúc.
